« Ας γίνουμε ειλικρινείς να αντιμετωπίσουμε πρώτα τις νοσηρές καταστάσεις»

Ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου απαντά μέσω του DailyPharmaNews στην προτροπή του Καθηγητή κ. Ηλία Μόσιαλου να γίνει πιο διεκδικητική η ηγεσία των Ελλήνων φαρμακοποιών για πράγματα που ήδη κάνουν οι φαρμακοποιοί σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες, τονίζοντας ότι προηγείται η αλλαγή της νοοτροπίας. Δεν είναι δυνατό να χρωστά το κράτος 7 εκατομμύρια στους φαρμακοποιούς για ένα κίνητρο που το ίδιο θέσπισε ώστε να εξοικονομήσει χρήματα από την αύξηση του μεριδίου των γενοσήμων στην ελληνική αγορά  

Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Όπως ανέφερε ο Απόστολος Βαλτάς σχολιάζοντας τα όσα ανέφερε ο κ. Ηλίας Μόσιαλος, Καθηγητής Πολιτικής της Υγείας στη Σχολή Οικονομικών του Λονδίνου (LSE) κατά τη διάρκεια των εργασιών του 4ου Συνεδρίου του Πειραϊκού Φαρμακευτικού Συνεταιρισμού που πραγματοποιήθηκε την 1η Νοεμβρίου διαδικτυακά, «είναι γνωστές οι θέσεις του κ. Μόσιαλου ο οποίος ζει στην Αγγλία, βιώνει ένα σύστημα υγείας το οποίο είναι πολύ διαφορετικά δομημένο σε σχέση με την Ελλάδα με τα φαρμακεία πραγματικά εδώ και χρόνια να έχουν μετουσιωθεί σε οργανωμένους χώρους παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Αυτό είναι σίγουρο. Μην ξεχνάτε επίσης ότι ο κ. Καθηγητής έχει πει ότι ακόμη και σε περιοχές όπου αδυνατεί το σύστημα να παρέχει απλές υπηρεσίες διαγνωστικών δοκιμασιών όπως η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη ή η μέτρηση επιπέδου D 3, δηλαδή πράγματα που γίνονται εκεί και είναι νομιμοποιημένα να γίνονται σε φαρμακεία άλλων ευρωπαϊκών χωρών που όμως έχουν αναπτύξει μία διαφορετική κουλτούρα. Μία διαφορετική κουλτούρα όλων των παρόχων υγείας. Εκεί οι πάροχοι υγείας λειτουργούν συνεργατικά. Δεν λειτουργούν ανταγωνιστικά. Είναι διακριτός ο ρόλος του καθενός με τα αντίστοιχα υπουργεία Υγείας να λειτουργούν με μία διαφορετική φιλοσοφία ως προς το τρόπο που βλέπουν το χώρο του φαρμακείου. Δεν θεωρούν ότι ο χώρος του φαρμακείου είναι μόνο χώρος για την παροχή φαρμακευτικής περίθαλψης υπό την έννοια του ότι "εκτελώ μία συνταγή, δίνω τη δοσολογία, δίνω έστω και μία συμβουλή για το φάρμακο και μέχρι εκεί”. Το θεωρούν ως ένα μικρό χώρο παροχής υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Πιστεύουν ότι έτσι η υπηρεσία υγείας φτάνει πιο γρήγορα, είναι πιο άμεση για τον ασθενή και το κυριότερο και οικονομικά είναι περισσότερο συμφέρουσα για το κράτος. έτσι το εκλαμβάνουν. Είναι κάτι που το ακούσαμε και από τον πρόεδρο της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Φαρμακοποιών αλλά ακόμη περισσότερο από τον πρόεδρο της Αυστραλιανής Ένωσης Φαρμακοποιών ο οποίος θεωρεί δεδομένο ότι τα φαρμακεία παρέχουν υψηλότατου επιπέδου υπηρεσίες υγείας».

Υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας που έχει ανάγκη ο ασθενής, ο πολίτης και δεν μπορεί να τις έχει εύκολα και γρήγορα παρά μόνο μέσα από τα φαρμακεία. Αυτό είναι κάτι που έχουν δει σε άλλες χώρες και γι’ αυτό αυξάνουν συνεχώς τις προσφερόμενες από το φαρμακείο υπηρεσίες και σε αυτό, όπως αναφέρει ο κ. Βαλτάς συναινούν και οι γιατροί βλέποντας τον φαρμακοποιό όχι ως αντίπαλο δέος αλλά ως συνεργάτη. «Δεν είναι μόνο το ότι πληρώνονται για τους εμβολιασμούς, δεν είναι μόνο το ότι πληρώνονται που θα κάνουν επίδειξη στον τρόπο χρήσης της αναπνευστικής συσκευής στον πολίτη που θα τη χρησιμοποιήσει με την ίδια την Εταιρεία να είναι αυτή που αποζημιώνει τον φαρμακοποιό για την επίδειξη της συσκευής της γιατί απαιτεί να είναι όσο το δυνατό πιο αποτελεσματικό το φάρμακό και επιδιώκει συμμόρφωση του ασθενούς με τη βοήθεια του φαρμακοποιού. Ο γιατρός δεν μπορεί να το κάνει αυτό γιατί όπως έχει αποδειχθεί με μελέτες δεν έχει το χρόνο. Υπάρχουν λοιπόν προηγμένα κράτη που οι Ενώσεις των γιατρών τους έχουν πάψει να ασχολούνται και να βλέπουν τον φαρμακοποιό ως ένα αντίπαλο δέος αλλά τον βλέπουν ως συνεργάτη. Τον βλέπουν ως ένα επιστήμονα που από κοινού θα συμβάλλουν στην καλύτερη δυνατή παροχή υπηρεσίας προς τον ασθενή».

Φαίνεται όμως πως στην Ελλάδα έχουμε μείνει πίσω και αναλωνόμαστε σε λογικές που αλλού έχουν ξεπεραστεί προ πολλού. Σε αυτές τις λογικές στέκεται χωρίς να το θέλει ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου. «Δεν θέλω να αναφερθώ σε λογικές που πλέον δεν ισχύουν σε άλλα μέρη του τύπου “εμείς θέλουμε να γράψουμε φάρμακα μόνο με την εμπορική ονομασία”. Βλέπουμε ότι τα σύγχρονα κράτη θέλουν να δημιουργήσουν κίνητρα και έχουν μπροστάρηδες τους φαρμακοποιούς για να αυξήσουν το μερίδιο των γενοσήμων φαρμάκων στην αγορά. Είναι αξιοπερίεργο ότι εδώ λειτουργεί το κράτος εντελώς διαφορετικά και όσα κίνητρα για τα φαρμακεία δίνει με νόμους επί της ουσίας αναιρεί την αξία τους. Κι αυτό συμβαίνει όταν έρχεται ο ΕΟΠΠΥ σήμερα και χρωστάει 7 εκατομμύρια ευρώ σε φαρμακεία που πέτυχαν το στόχο των γενοσήμων που το κράτος με νόμο είχε θεσπίσει. Έχουμε λοιπόν αυτούς τους ανθρώπους να έχουν ανταποκριθεί στο κάλεσμα της πολιτείας, να συμβάλλουν στην αύξηση της χρήσης των γενοσήμων στην ελληνική αγορά, μία αύξηση που σημαίνει σημαντική εξοικονόμηση στη φαρμακευτική δαπάνη και η πολιτεία να μην τους δίνει τα χρήματα που πρέπει γι’ αυτήν τους την προσπάθεια. Και είναι προσπάθεια γιατί αυτοί οι φαρμακοποιοί μπήκαν στη διαδικασία, προκειμένου να ανταποκριθούν στην προτροπή της πολιτείας, να δώσουν γενόσημο μέσω της δραστικής ουσίας κι όχι off patent φάρμακο -που καταλαβαίνει κανείς τη διαφορά- άρα έχασαν στον τζίρο τους και αντί να πάρουν ένα κίνητρο έρχεται ένα κράτος να χρωστάει αυτή τη στιγμή 7 εκατομμύρια στους φαρμακοποιούς τα οποία δεν τα δίνουν οι εταιρείες που είναι υποχρεωμένες να τα δώσουν στον ΕΟΠΥΥ προκειμένου αυτός με τη σειρά του να τα δώσει στους φαρμακοποιούς που τα δικαιούνται. Εδώ λοιπόν μιλάμε για παράλογα πράγματα. Και δεν είναι μόνο αυτό. Μόνο στην Ελλάδα έχει συμβεί ένας φαρμακοποιός να πληρώνει 0,8% χαράτσι (σ.σ. rebate 0,8% επί της λιανικής τιμής των συνταγογραφούμενων φαρμάκων αναφοράς μετά τη λήξη της περιόδου προστασίας προς τον ΕΟΠΥΥ) για ένα φάρμακο το οποίο το έχει “κλειδώσει” ο γιατρός. “Κλειδώνει” δηλαδή ο γιατρός το  patent φάρμακο και εγώ τιμωρούμαι που το “κλείδωσε” –γιατί έχει το δικαίωμα να “κλειδώνει” ένα 10% των φαρμάκων της συνταγογράφησής του- ενώ δεν μπορώ να κάνω τίποτα. Μπορώ να πάρω τηλέφωνο τον γιατρό και να του πω “τι κάνεις ρε γιατρέ”; Όχι. Ίσα –ίσα εάν το κάνω θα κατηγορηθώ ότι παρεμβαίνω στο έργο του ως ιατρού».

Το χειρότερο για τον κ. Βαλτά είναι ότι, όπως πιστεύει, δεν υπάρχει η απαραίτητη κουλτούρα για να καθίσει κάποιος σ’ ένα τραπέζι και με ειλικρίνεια να δει και να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα, Η άποψή του είναι ότι «πρέπει κάποια στιγμή να γίνουμε ειλικρινείς. Δεν είναι δυνατόν να έχω εγώ στοιχεία και να μπορώ να παρουσιάσω σε εσάς, στον Τύπο ή και στον υπουργό ότι γράφει ο γιατρός όχι κλειδωμένο φάρμακο, ως δραστική ουσία το οποίο συνοδεύετε από χαρτάκι προς τον ασθενή στο οποίο θα του λέει ότι “αυτό είναι το φάρμακο που πρέπει να πάρεις, της συγκεκριμένης εταιρείας και επ’ ουδενί δεν θα πάρεις οποιοδήποτε άλλο γιατί θα σου κάνει ζημιά στη θεραπεία σου”. Αυτά είναι νοσηρές καταστάσεις. Χωρίς εδώ να θέλω να πω ότι δεν έχουμε και εμείς προβλήματα με συναδέλφους. Μου μιλήσατε για αυτά που είπε ο κ. Μόσιαλος. Θα πω και πάλι ότι υπάρχει άλλη κουλτούρα στις χώρες που αναφέρεται. Εδώ στη χώρα μας ρωτήστε έναν γιατρό για το εάν αποδέχεται την έννοια “κλινικός φαρμακοποιός” και το τι δουλειά κάνει ένας κλινικός φαρμακοποιός. Ξέρετε τι δουλειά κάνει ένας κλινικός φαρμακοποιός στην Αγγλία; Θα φτάσουμε κι εδώ κάποια στιγμή σε αυτά που γίνονται εκεί. Για να φτάσουμε όμως εκεί θα πρέπει όλοι με τον τρόπο μας να έρθει ο ένας δίπλα στον άλλο και να σκεφτούμε ότι δεν είμαστε το αντίπαλο δέος. Ο καθένας από τη δική του τη σκοπιά, όταν οι ρόλοι μας είναι πραγματικά διακριτοί και λειτουργούμε αρμονικά ο ένας με τον άλλο θα μπορέσουμε να παράξουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τον ασθενή».

Για τον κ. Βαλτά άλλες είναι αυτή τη στιγμή οι προτεραιότητες για το ελληνικό φαρμακείο. «Για μένα δεν υπάρχει θέμα αρκεί οι ηγεσίες να κατευθύνουν σωστά τα μέλη τους. Εγώ την τοποθέτησή μου στο συνέδριο του ΠΕΙΦΑΣΥΝ την έκανα πριν ακούσω τον κ. Μόσιαλο, πριν μιλήσει ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Φαρμακοποιών (FIP) και πριν μιλήσει ο φίλος μου πρόεδρος της Ένωσης των Φαρμακοποιών Αυστραλίας. Οι θέσεις μας είναι αυτές που σαν νέα ηγεσία του κλάδου στη χώρα μας αλλά και ως πρόεδρος του ΠΦΣ εδώ και ενάμιση χρόνο έβαλα προσωπικά ως στόχο. Και έχουμε δουλέψει πάρα πολύ γι’ αυτό. Σίγουρα έχουμε προβλήματα. Σίγουρα έχουμε αρνητές. Σίγουρα έχουμε νοοτροπίες μεσαιωνιστών που όμως είναι ελάχιστοι και κρίθηκαν και από τις εκλογές του ΠΦΣ. Αλλά αυτό είναι παρελθόν. Εμείς οφείλουμε ακόμη κι αυτούς να τους πείσουμε γι’ αυτό που οραματιζόμαστε για το μέλλον του ελληνικού φαρμακείου και που περιλαμβάνει και την παροχή υπηρεσίας. Δεν είναι μόνο η αύξηση του ποσοστού κέρδους, κάτι το οποίο διεκδικείς. Δεν είναι μόνο η αύξηση της τιμής των φαρμάκων που κάποιοι σκέπτονται αλλά ρωτήστε εάν ένα κράτος θέλει κάτι τέτοιο. Είναι και αυτό που πρέπει να δούμε πιο κάτω. Ο πρόεδρος της FIP μίλησε για τον αιώνα των φαρμακοποιών. Ο αιώνας των φαρμακοποιών όμως μεταλλάσσει το φαρμακείο, το ευρωπαϊκό φαρμακείο, το παγκόσμιο φαρμακείο δεν μπορεί να σκέπτεται με το πως ήταν πριν 15-20 χρόνια. Με μία διαφορά φάσης οι αλλαγές έρχονται και σε εμάς. Εμείς ως διοίκηση βρήκαμε μία ομάδα φαρμακοποιών που πίστεψε σε αυτό, τη δουλειά που γίνεται την έχει αγκαλιάσει η πλειοψηφία των συναδέλφων. Πριν πέντε χρόνια σκεφτόταν κάποιος το θέμα της νομιμοποίησης του εμβολιασμού στα φαρμακεία ή ότι ο φαρμακοποιός θα συμμετείχε ενεργά στο μητρώο εμβολιασμού; Αυτό είναι ένα τεράστιο βήμα για εμάς. Και στόχος μας δεν είναι μόνο ο αντιγριπικός εμβολιασμός. Οι άλλοι εμβολιασμοί ενηλίκων που γίνονται αλλού είναι ιατρική πράξη; Σε ό,τι αφορά το θέμα της συνταγογράφησης στο οποίο αναφέρθηκε ο κ. Μόσιαλος και με το οποίο οι γιατροί 100% θα διαφωνήσουν, εάν με ρωτήσετε θα σας πω ότι είναι πολύ νωρίς για να κάνουμε τέτοια βήματα. Άλλα βήματα πρέπει να κάνουμε. Άλλα βήματα που πρέπει να τα δεχτεί το κράτος, οι άλλοι πάροχοι υγείας, οι πολίτες. Για παράδειγμα θα ρωτήσω: Σε ποια χώρα της Ευρώπης ένα φαρμακείο που διανυκτερεύει δεν θα πρέπει υποχρεωτικά να αποζημιωθεί γι’ αυτήν τη διανυκτέρευση; Δείτε τα φαρμακεία που ελέω COVID 19 μετά τις 12 είναι ανοικτά μαζί με τα νοσοκομεία και τα κέντρα υγείας. Και ρωτώ, αυτά τα φαρμακεία όταν βλέπετε να αποζημιώνονται και να παίρνουν επιδόματα καταστήματα που δεν προσφέρουν υπηρεσίες υγείας που στις μέρες μας έχουν ακόμη πιο μεγάλη αξία επειδή μόνο και μόνο επειδή μειώθηκε ο τζίρος τους, δεν πρέπει κάποια στιγμή και αυτά να αποζημιωθούν; Δεν είναι κάτι αυτονόητο; Γιατί να μην αποζημιωθεί για τη διανυκτέρευση που υποχρεωτικά κάνει. Σε όλη την Ευρώπη αποζημιώνεται. Προσφάτως στην Κύπρο αποφασίστηκε να αποζημιώνονται τα φαρμακεία για τις διανυκτερεύσεις. Γιατί όχι και εδώ;».